In onze autopsiezaal stelden we de laatste tijd vaker gevallen van endocarditis vast en dit zowel bij herkauwers als varkens. Endocarditis kan leiden tot embolieën die secundair verschillende orgaansystemen kunnen aantasten, met verschillende symptomen tot gevolg. Vaak wordt het als primaire oorzaak laat opgemerkt en is de afloop fataal.

Foto 1: Rund > Geopende rechter ventrikel met vegetatieve endocarditis van de tricuspidalisklep

Foto 2: Schaap > Geopend linker ventrikel met vegetatieve endocarditis van de mitralisklep

Foto 3: Varken > Vegetatieve endocarditis van de pulmonalisklep (oranje pijl) en tricuspidalisklep (witte pijl).

Endocarditis is een ontsteking van de hartkleppen en is een gekende aandoening bij nutsdieren. De etiologie is meestal bacterieel, maar kan ook parasitair of mycotisch zijn.

Meestal is de linker atrioventriculaire klep (de mitralis) aangetast. Enkel bij runderen komt vooral infectie van de rechter atrioventriculaire klep voor (de tricuspidalis).

Verschillende bacteriën kunnen acute endocarditis veroorzaken. De meest voorkomende pathogenen zijn Trueperella pyogenes en Streptococcus sp. bij runderen, Erysipelothrix rhusiopathiae bij varkens en Streptococcus equi en Actinobacillus equuli bij paarden.

Het letsel begint steeds aan de klepranden, omdat deze blootgesteld zijn aan de mechanische inwerking van de bloedstroom. Initieel ziet men discrete ulceraties, die later evolueren tot uitgebreide vegetatieve woekeringen met een geelrood tot geelgrijs aspect. In deze vegetatieve letsels woekeren talrijke kolonies van bacteriën. Ze zitten afgeschermd van het immuunsysteem en vormen een continue prikkel die het letsel in stand houdt.

Bovendien kunnen er stukjes van deze bacteriële vegetatieve letsels afbreken en zich via de bloedstroom verspreiden naar andere organen (embolieën). Endocarditis van de linker hartkleppen (mitralis en aorta) leidt vaak tot embolische letsels in de nieren, milt, gewrichten,enz. Endocarditis van de rechter hartkleppen (tricuspidalis en pulmonalis) leidt tot longabcessen. Endocarditis kan dus, afhankelijk van het secundair aangetaste orgaansysteem, gepaard gaan met verschillende symptomen en wordt daarom vaak “The great imitator” genoemd. Als primaire oorzaak wordt het dan ook vaak laat opgemerkt met dikwijls een fatale afloop.

——-

Auteur: Han Versnaeyen