RSV als onderdeel van BRD (Bovine Respiratory Disease)

Boviene ademhalingsaandoening (BAA) of BRD wordt wereldwijd beschreven bij jonge kalveren en geassocieerd met belangrijke economische verliezen. Uitbraken zijn vaak gerelateerd met stressfactoren vanuit het milieu (transport, grote groepen dieren, slechte klimatologische condities) en dit omdat de aandoening resulteert uit de interactie tussen micro-organismen ter hoogte van de ademhalingstractus en de afweer van het dier.

Deze interactie wordt sterk beïnvloed door dergelijke niet-biologische factoren. Het klinisch beeld is gekarakteriseerd door ademhalingssymptomen en de ernst hiervan kan variëren van mild tot uitgesproken, soms met de dood tot gevolg. Co-infecties met meerdere pathogenen zijn eerder de regel dan de uitzondering.

Boviene respiratoir syncytieel virus (BRSV) is  een stressgerelateerde infectie bij runderen die milde tot uitgesproken ademhalingsproblemen kan veroorzaken, terwijl tegelijkertijd ook hun algemene immuniteit ondermijnd wordt. Deze ziekte valt de mucosale cellen aan van de ademhalingstractus, en vernietigt het mucociliaire apparaat dat verantwoordelijk is voor het verwijderen van pathogenen.

BRSV-infectie bij kalveren wordt als een ideaal model beschreven voor studie van de pathogenese van humane RSV. In deze context is de complexe interactie tussen het virus en het aangeboren immuunsysteem uitgebreid bestudeerd. BRSV activeert de aangeboren  immuniteitsreactie waardoor er een inductie is van verschillende pro-inflammatoire cytokines en chemokines, die  bijdragen tot de pathologie.

Het feit dat een natuurlijke infectie een herinfectie niet kan vermijden zou ook geassocieerd kunnen zijn met de capaciteit van BRSV om de immuniteitsreactie van de gastheer te onderdrukken.

RSV in de autopsiezaal

Foto 1: Macroscopische pathologie van longen bij BRSV geconfirmeerd kalf

De cranioventrale long vertoont vaak atelectase en is dieprood en rubberachtig (CV). De caudodorsale longkwabben zijn vaak opgezet, oedemateusen zwaar. Echter, variaties hierin komen regelmatig voor. De kalveren die sterven in ademnood ontwikkelen vaak een uitgesproken subpleuraal en interlobulair emfyseem met vorming van grote luchtblazen (bulleus emfyseem (BE)) en dit vaak ter hoogte van diafragmatische kwabben. Chronische gevallen kunnen evolueren naar kalveren met hartinsufficiëntie door pulmonaire hypertensie (door hypoxemische vasoconstrictie). Macroscopische letsels bij deze dieren zijn dan ook hypertrofie van het rechterventrikel van het hart, subcutaan oedeem en ascites.

Foto 2: Histologisch worden er typische meerkernige syncytiale cellen gevormd die soms eosinofiele intracytoplasmatische virale inclusies (zwarte pijl) bevatten.

Gerichte aanpak

De aanpak is afhankelijk van de ziektekiem. Het is dus belangrijk om te weten met welke kiem(en) je te maken hebt. Het onderzoekspakket van Griepbarometer omvat een PCR-onderzoek naar de 7 meest voorkomende ziekteverwekkers van kalvergriep. Zo brengt de Griepbarometer de griepsituatie bij kalveren in beeld. Een overzicht van de recent opgespoorde ziekteverwekkers van kalvergriep vind je terug op de website van DGZ (Griepbarometer | DGZ).

Door een gerichte aanpak vermijden we onnodig of verkeerd antibioticagebruik en investeringen in de verkeerde zaken. De omschakeling van groepsbehandeling naar individuele behandeling op maat van de ziekteverwekker en het individuele dier is de belangrijkste doelstelling van het nieuwe VLAIO-project PneumoNEE van DGZ en de faculteit Diergeneeskunde van de Universiteit Gent. Je kan het PneumoNEE-project volgen via de Pneumonee-website (rond luchtweginfecties bij kalveren) en Facebook.

Auteurs: Jozefien Callens, Nermin Caliskan & Stefan Roels