DGZ kreeg de laatste weken meerdere runderen met een beeld van een Mannheimia haemolytica infectie aangeboden voor autopsie. De dieren stierven acuut of na een periode van pneumoniesymptomen. In dit artikel beschrijven we onze bevindingen bij de autopsie van één van deze dieren.

Anamnese:

Het aangeboden rund had een anamnese van pneumonie. Het kwam van een bedrijf waar al twee dieren gestorven waren – acuut of na een fase met symptomen van pneumonie – en waar twee andere dieren ernstig ziek waren.

Beschrijving:

Er was een zeer uitgebreid fibrineus beleg ter hoogte van bijna de volledige rechterlonghelft en de linker craniale longdelen (foto 1). De longen waren sterk verhard en bevatten uitgesproken necrosehaarden (foto 2).

Foto 1

Foto 2

Het histologisch onderzoek van de longen toonde een purulente bronchopneumonie met aanwezigheid van oat-cellen. Deze cellen wijzen sterk in de richting van M. haemolytica – het zijn neutrofielen die degenereren door de inwerking van de leukotoxines die deze kiem produceert – maar ze zijn niet pathognomonisch. Bijkomend bacteriologisch onderzoek van de longen bevestigde de aanwezigheid van M. haemolytica.

Histologisch onderzoek van de longen kan ook eventuele onderliggende primaire oorzaken van de pneumonie aantonen. Bij dit rund toonde dit onderzoek de vorming van syncytia in de bronchiolen aan. Dit beeld is compatibel met een infectie met het boviene respiratoir syncytieel virus (BRSV).

De PCR-testen op de long waren positief voor M. haemolytica, Pasteurella multocida, het boviene coronavirus en BRSV.

Diagnose: 

Pleuropneumonie met isolatie van M. haemolytica

Pathogenese:

Kleine aantallen van M. haemolytica – vroeger gekend als Pasteurella haemolytica – kunnen voorkomen ter hoogte van de nasale mucosa van gezonde kalveren. Toch veroorzaakt deze kiem soms pneumonie. Hiervoor bestaan verschillende verklaringen:

• Stress of blootstelling aan koude:
  Bij koudere temperaturen raken de slijmvliezen uitgedroogd of geïrriteerd en is de bacteriële load in aerosols veel hoger. Sommige studies tonen aan dat er bij stress en koude een shift is van haemolytica serotype 2 naar het meer pathogene serotype 1.
• Onderliggende virale agentia:
  Deze tasten het ciliaire epitheel aan waardoor de mucociliaire clearance vermindert of de functie van de alveolaire macrofagen wordt aangetast.

In combinatie met bovenstaande factoren kan M. haemolytica ook oorzaak zijn van de zogenaamde ‘shipping fever’ pneumonie. Deze treedt typisch op bij aankoop van een groot aantal dieren van verschillende herkomst. Drie dagen tot drie weken na de aankoop ontstaat acuut pneumonie met een hoge mortaliteit.

Auteur: Evelien Forrez