Beschrijving en diagnose:

Bij het openen van de kadavers viel direct op dat er een sterke bruinverkleuring was van het bloed (Foto 1), de slijmvliezen en de weefsels van meerdere organen. De magen waren telkens goed gevuld, zowel met brij als met vloeistof. Bovenstaande letsels zijn sterk suggestief voor een nitrietintoxicatie. De intoxicatie werd aangetoond door een nitrietstick tegen de maagwand te wrijven. De stick verkleurt bij hoge nitrietgehaltes (zie Foto 2).

Foto 1: De bruine verkleuring van het bloed, de slijmvliezen en meerdere organen zijn opvallend bij het openen van een varken met nitrietvergiftiging.

Foto 2: Oranje verkleuring van de teststrip bevestigt het vermoeden van nitrietvergiftiging.

Pathogenese:

Na opname van te hoge concentraties (> 20mg/kg) zal nitriet het ijzer-ion in hemoglobine oxideren; Fe2+ wordt dus Fe3+. Hierdoor verandert het hemoglobine in methemoglobine. Dit kan in tegenstelling tot hemoglobine geen zuurstof binden, wat leidt tot een zuurstoftekort ter hoogte van de weefsels en organen. Dit resulteert in een moeilijke ademhaling, coma en uiteindelijk sterfte. Eenmaal besmet is er een slechte prognose.

Bruinverkleuring van het bloed van de varkens toont de vergiftiging aan. Postmortaal kan deze bruinverkleuring terug gaan afnemen wat de diagnose kan bemoeilijken.

Elke categorie van varkens is vatbaar voor deze vergiftiging. Bijkomend is het een onzichtbaar gif, waakzaamheid is dus geboden.

Preventie:

Het is belangrijk om na te gaan waar de besmetting met nitriet vandaan komt. Meestal is het drinkwater de bron van intoxicatie. Nitriet is een afvalproduct dat wordt gevormd bij bacteriële verontreiniging van water. Stilstaand water bevat dan ook vaak verhoogde gehaltes nitriet.

Een goede hygiëne van het drinkwatersysteem is daarom cruciaal. Spoel de leidingen goed door bij ingebruikname van een stal na een periode van leegstand. Voorkom ook langdurige stilstand van water in de leidingen.

Daarnaast zijn luchtwassers een mogelijke bron van nitrietvergiftiging. Het spuiwater van biologische luchtwassers kan nitrietrijk zijn. Er moet dus een goede scheiding zijn van dit spuiwater met de drinkwaterleidingen. Ook het voorraadvat dat het spuiwater opslaat, dient regelmatig gecontroleerd, onderhouden en tijdig leeggemaakt te worden.

Bij plotse en uitgebreide sterfte op het varkensbedrijf hoort nitrietintoxicatie steeds in de differentiaaldiagnose te staan.

Auteurs: Annelies Vandekerckhove en Emily Rolly