Sinds eind april zijn er, verspreid over heel België, verschillende haarden van de ziekte van Newcastle vastgesteld. Het ging in eerste instantie om hobbypluimvee, maar begin juli dook de ziekte ook op bij professionele pluimveebedrijven.

De ziekte van Newcastle (NCD of Newcastle disease) is een aangifteplichtige pluimveeziekte veroorzaakt door de virulente stammen van het Newcastle Disease Virus. De ziekte veroorzaakt hoge sterfte bij pluimvee en er gelden handelsrestricties voor landen met uitbraken. NCD is dus van groot belang voor de wereldwijde pluimveesector.

Typering van het virus door Sciensano bracht het NCD-virus subgenotype 7i aan het licht, een type dat nooit eerder vastgesteld werd bij pluimvee in Noordwest-Europa.  Het NCD-virus subgenotype 7i is zeer besmettelijk, veroorzaakt hoge sterftepercentages en kan snel verspreiden. Dit subgenotype wordt beschouwd als mogelijke oorzaak van de meest recente panzoötie die startte in het Midden-Oosten en Azië en die uitbreidde naar Oost-Europa en Noord-Afrika.

De gevolgen van een besmetting van de professionele pluimveesector met dit virus, kunnen even dramatisch zijn als bij een vogelgriepuitbraak.

De afgelopen maanden is de ziekte van Newcastle vastgesteld in verschillende gemeenten verspreid over heel België. Op bovenstaande kaart zijn de locaties met haarden op professionele bedrijven donkeroranje ingekleurd; de locaties met gevallen bij hobbypluimvee zijn groen; de lichtoranje zones zijn haarden bij hobbyhouders waarrond de beschermingszone ondertussen is opgeheven (Situatie 23 juli 2018).

Bron kaart: © OpenStreetMap-auteurs

Welke NCD-virus isolaten worden als virulent beschouwd?

NCD-virus is een aviair paramyxovirus serotype 1. De opdeling van de isolaten kan op verschillende manieren gebeuren.

Historisch worden NCD-virus isolaten opgedeeld in drie groepen, op basis van het klinisch beeld dat ze veroorzaken. Zo zijn er:

• Lentogene isolaten, deze zijn meestal asymptomatisch;
• Mesogene isolaten, deze zijn matig virulent en veroorzaken een respiratoir en neurologisch ziektebeeld;
• Velogene isolaten, dit zijn de meest virulente stammen die leiden tot pluimveesterfte als gevolg van een uitgebreide necrose en hemorragieën.

Op dit moment is de intracerebrale pathogeniteitsindex bij eendagskuikens – of de ICPI-score – de internationaal erkende methode voor classificatie van NCD-virus isolaten. Isolaten met een ICPI-score van 0,7 tot 1,5 worden als mesogeen beschouwd. De isolaten met een score hoger dan 1,5 zijn velogeen.

De werelddierengezondheidsorganisatie of OIE definieert een infectie bij pluimvee als NCD als het NCD-virus isolaat een ICPI-score van minstens 0,7 heeft. Deze worden als virulent beschouwd en moeten genotificeerd worden aan de overheid. Sciensano bepaalde dat de ICPI-score van de haard van NCD bij hobbykippen in Herstal 1,79 was.

Een andere definitie van NCD volgens de OIE is gebaseerd op de bepaling van de aminozuursequentie op de knipplaats van het zogenaamde F-proteïne van het virus, dit is het belangrijkste element bij de bepaling van de virulentie van NCD-virus isolaten.

Welke letsels veroorzaakt NCD-virus subgenotype 7i?

Een studie uit 2016 beschrijft de histopathologische letsels veroorzaakt door een NCD-virus isolaat van subgenotype 7i met een ICPI-score 1,89. Er gebeurde ook immunohistochemisch onderzoek. Het 7i-isolaat bleek niet enkel lymfoïde organen en darmen aan te tasten maar had een zeer breed weefseltropisme.

De uitgebreide aantasting van luchtzakken, laryngeale tonsillen en trachea verklaart de hoge uitscheiding van het virus via orale secreties. Gelijkaardig is de uitgebreide aanwezigheid van virus in de darmen oorzaak van de hoge virusuitscheiding via cloacale secreties. Gebaseerd op de letsels in het nierweefsel zou de uitscheiding van het subgenotype 7i ook via de urine mogelijk zijn.

Necrotiserende splenitis (foto 1), diffuse sereuze atrofie van de thymus (foto 2),  multifocale necrose van de dunne darm met hemorrhagieën zichtbaar doorheen de serosa (Pandarangga et al., 2016).

Kan pluimvee beschermd worden tegen dit nieuwe subgenotype?

Vaccinatie tegen de ziekte van Newcastle is verplicht voor pluimvee gehouden op professionele bedrijven en voor pluimvee en duiven die aan wedstrijden of verzamelingen deelnemen, maar biedt enkel bescherming als het correct werd uitgevoerd. Dit kan nagegaan worden met serologisch onderzoek.

Echter, de huidige vaccins bieden geen volledige bescherming tegen het nieuw opgedoken subgenotype 7i. Correcte vaccinatie zorgt ervoor dat de dieren minder ernstige symptomen ontwikkelen maar kan een infectie niet uitsluiten.

Daarom is – naast een correcte vaccinatie – een goede bioveiligheid onmisbaar om insleep van dit zeer besmettelijk virus te voorkomen.

—

Auteurs: Eva Pierré en Philippe Gelaude
 

Bronnen:

Courtney S.C. et al., Highly Divergent Virulent Isolates of Newcastle Disease Virus from the Dominican Republic Are Members of a New Genotype That May Have Evolved Unnoticed for Over 2 Decades, Journal of Clinical Microbiology, February 2013, volume 51, number 2, p. 508–517.

Miller P.J. et al., Identification of new sub-genotypes of virulent Newcastle disease virus with potential panzootic features, Infect Genet Evol., 2015, 29, 216-229.

OIE Terrestrial Animal Health Code, Chapter 10.9 Infection with newcastle disease virus, http://www.oie.int/index.php?id=169&L=0&htmfile=chapitre_nd.htm.

Pandarangga P. et al, Pathogenesis of new strains of newcastle disease virus from Israel and Pakistan, Veterinary Pathology, 2016, vol.53(4), 792-796.

Sciensano, mondelinge communicatie.