Zeer frequent krijgen we bij DGZ varkens op de autopsietafel met een anamnese van spijsverteringsproblemen. Het laatste jaar zien we een stijging van het aantal Salmonella sp. bij klinische letsels.  

Beschrijving:

Macroscopisch zijn de mesenteriale lymfeknopen opgezet. Zowel dunne als dikke darm kan aangetast zijn. Dit is van belang in de differentiaaldiagnose met andere darmpathogenen die eerder specifieke darmsegmenten aantasten. We zien een focaal tot diffuse hemorrhagische tot necrotiserende enteritis/typhlitis/colitis. De inhoud is eerder gelig van kleur en kan fibrinevlokken bevatten.

Foto 1: Detail jejunum, serosazijde, sterk opgezette mesenteriale lymfeknopen, gele cirkel (reeds ingesneden, blauwe pijl).

Foto 2: Ingesneden jejunum (rode pijl) en caecum (groene pijl).

Figuur 3: Detail jejunum: fibrineus beleg ter hoogte van de mucosa en gele vloeibare inhoud met hierin voederpartikels.

Diagnose:

Bacteriologisch onderzoek brengt uitsluitsel. De kiem kan uit een normale aerobe cultuur geïsoleerd worden, maar bij verdenking kan ook een specifieke aanrijkingscultuur voor Salmonella sp. worden uitgevoerd. Als de dieren behandeld zijn geweest met antibiotica kan de cultuur een vals-negatief resultaat opleveren.

Wanneer de kiem teruggevonden wordt, nemen we contact op met de bedrijfsdierenarts. Deze kan dan beslissen of een verdere typering wenselijk is. Een antibiogram wordt steeds aangelegd.

Pathogenese:

De opname van Salmonella sp. gebeurt per os. Tijdens de intestinale fase koloniseert de kiem de dunne of dikke darm. Na adhesie wordt Salmonella sp. opgenomen door enterocyten. Neutrofielen worden aangetrokken die de Salmonella kunnen fagocyteren en vernietigen. Hierdoor wordt de darm beschadigd en kan diarree ontstaan. De kiem kan vervolgens het epitheel penetreren en doordringen tot de lamina propria en de submucosa, waardoor de enterocyt verder beschadigd raakt. Van hieruit kan de kiem verder doorbreken in de bloedbaan en een septicaemie veroorzaken.

Behandeling en preventie:

Salmonella heeft een lange overlevingsduur in de omgeving. Als de omstandigheden gunstig zijn, kan Salmonella gedurende meerdere weken tot zelfs maanden overleven. Algemene bioveiligheidsmaatregelen zijn nodig om de infectiedruk van de omgeving en bij de dieren zo laag mogelijk te houden en de spreiding van Salmonella te beperken. Maatregelen zoals een grondige reiniging en ontsmetting van zowel de omgeving als de gebruikte materialen, ongediertebestrijding en het scheiden van leeftijden zijn hierbij onmisbaar.

Hou er ook rekening mee dat deze kiem een zoönose is. Het is dus belangrijk dat u als dierenarts en de veehouder de nodige voorzorgen nemen om besmetting tegen te gaan.

Auteurs: Charlotte Brossé en Emily Rolly