Deze pathologie maakt deel uit van een regelmatig voorkomend probleem, namelijk dat van het pasgeboren kalf met oppervlakkige (moeilijke) ademhaling.

Voornamelijk bij kalveren die problemen gehad hebben bij de geboorte en assistentie nodig hadden om geboren te worden (waar er hard aan getrokken is geweest), kan men in eerste instantie denken aan trauma in de borst of longen (zoals een gebroken rib, pneumothorax, bloed in thorax of diafragmascheur of -ruptuur). De pijn geassocieerd met een dergelijk trauma kan ervoor zorgen dat ademen moeilijk is.

“Timing” kan ook een factor zijn, daar een kalf dat te vlug uit het geboortekanaal wordt getrokken, belangrijke fysieke en hormonale stimulatie kan missen. De baarmoedercontracties en hormonen die geassocieerd worden met de geboorte hebben een rol in het voorbereiden van de longen op het leven buiten de baarmoeder. Als de longen dan niet op een goede manier geactiveerd worden, kan dit resulteren in een verminderde longcapaciteit bij de geboorte, waardoor het kalf moeite heeft om zijn longen ten volle te benutten.

Indien men echter deze mogelijkheid kan uitsluiten zijn er nog een aantal mogelijkheden die men in overweging moet nemen, waaronder vitamine E/selenium deficiëntie en aspiratiepneumonie.

Aspiratiepneumonie

Het eerste type is meconium-aspiratie die kan optreden gedurende de geboorte. Meconium is de eerste faeces die door de nieuwgeborene geproduceerd en uitgescheiden wordt in het amniotvocht gedurende de geboorte en dit vaak door stress. Dit kan tijdens de geboorte of na de geboorte geaspireerd worden. Meconium kan resulteren in ademhalingsproblemen door ontsteking in de longen en eventueel pneumothorax.

Een tweede type is geassocieerd met het toedienen van colostrum, voornamelijk door het ongepast plaatsen van een oesophagale voedingssonde, waarbij er aspiratie is van het colostrum dat uiteindelijk verkeerdelijk in de longen terechtkomt.

Meconium aspiratie pneumonie

Intra-uteriene aspiratie van meconium is één van meest voorkomende oorzaken van abortus van de boviene foetus. “Meconium aspiratie syndroom (MAS)” is een belangrijke clinicopathologische aandoening bij pasgeboren kinderen die regelmatig resulteert in ademhalingsproblemen en af en toe ook neonatale sterfte. Dit valt vaak te associëren met gevallen van inductie van de geboorte of het bevallen van meconium-vervuilde foetussen via keizersnede in het kader van nood/spoedbevallingen. Het is ook beschreven bij dieren zoals paarden, dolfijnen, varkens en kalveren.

Meconium, keratine en spinocellulaire epitheliale cellen (SEC) worden vaak gevonden  in de longen van kalveren die gestorven zijn gedurende de neonatale periode. De aanwezigheid van deze materialen in de long is geassocieerd met (milde) alveolitis. Deze bevindingen, samen met atelectase in sommige longkwabben die eveneens meconium, SEC, of keratine bevatten, zijn indicatieve diagnostische criteria van MAS.

MAS is ontegensprekelijk gelinkt aan uitgesproken acidosis, cardiopulmonaire problemen, en dood, alhoewel de longletsels bij de aangetaste dieren vaak beperkt zijn. Het klinisch belang van MAS hangt dus niet alleen af van de primaire longletsels (foto) maar eerder van de secundaire pathofysiologische effecten.

Foto: Detail van de long bij een neonataal kalf met aspiratie van meconium. Het meconium is zowel aanwezig in de lumina van de bronchiolen als dat van de alveolen (zwarte pijlen). Dit gaat gepaard met een neutrofiele ontstekingsreactie (asterisk) (H&E-kleuring).

Auteurs: Stefan Roels & Nermin Caliskan