Een Fries paard werd binnengebracht voor autopsie bij DGZ. De anamnese luidde koorts en acute sterfte.

Beschrijving:

De buikholte was gevuld met meerdere liters vocht en het peritoneum was diffuus gestuwd. De maag vertoonde een perforatie met rafelige, bloederige randen en de maaginhoud was deels verspreid doorheen het abdomen (foto 1 en 2).

De darminhoud was over bijna de volledige lengte van het colon ingedikt (impactie) en was focaal vermengd met een grote hoeveelheid zand.

De ligging van de darmsegmenten was nagenoeg normaal.

Diagnose: 

Colonimpactie met aanwezigheid van zand en een secundaire maagruptuur met peritonitis tot gevolg.

Pathogenese:

Maagdilatatie en -ruptuur bij paarden is vaak het gevolg van obstructies (zoals torsies) of erge ileus (uitdroging, grass disease).

Aanwezigheid van zand in het colon kan bijdragen tot impactie van het colon onder andere door de mechanische irritatie en de daaruit volgende inflammatie van de darmwand.

Zand kan aanwezig zijn in het hooi of kan opgenomen worden als de dieren op een zanderige grond (zoals paddock) verblijven. Paarden met weinig toegang tot weidebeloop of ruwvoer zijn sneller geneigd om zand op te eten. Paarden met zand-impactie reageren doorgaans slecht op medicamenteuze behandeling (zoals opgieten van psylliumvezels). Operatief ingrijpen is dan ook vaak noodzakelijk. Bij dit autopsiegeval was de maagruptuur vermoedelijk secundair aan de zand-impactie ter hoogte van het colon.

Friese paarden lijken gepredisponeerd voor een maagruptuur. Dit is vermoedelijk het gevolg van een rasgebonden defect in het collageen, hetgeen ook verantwoordelijk wordt geacht voor andere rasproblemen zoals megaoesophagus.

Bij een maagruptuur bij paarden is het typisch dat de scheur in de tunica serosa en tunica muscularis groter is in vergelijking met deze in de mucosa. Dit werd ook gezien bij deze autopsie. Sterfte volgt doorgaans snel als gevolg van shock en peritonitis.

Foto 1: Ruptuur van de maag met verspreiding van maaginhoud in de buikholte.

Foto 2: Rafelige, bloedigere randen van de ruptuur waarbij de scheur in de tunica serosa groter is in vergelijking met de scheur in de mucosa.

Auteur: Veronique Saey