Onlangs werd een kalf van vier maanden aangeboden voor autopsie. Het dier had schurft, acute zenuwstoornissen en sinds een week ook diarree. Het werd reeds behandeld tegen coccidiose en schurft.

Beschrijving:

Het kalf was erg mager. De huid vertoonde verspreid meerdere zones met verdikte schilferige tot korstige huid en rechtopstaande haren. Het volledige darmpakket was gazeus opgezet. De dunne darminhoud was vloeibaar. De dikke darm toonde coprostase.

Diagnose:

De aanwezigheid van schurftmijten werd histologisch bevestigd.

Pathogenese:

Naar aanleiding van deze casus zetten we graag de verschillende oorzaken van schurft nog eens even op een rij.

Bij het rund komen drie soorten schurft voor: Chorioptes, Psoroptes en Sarcoptes schurft.

• Chorioptes schurft (Chorioptes bovis):
  De mijten die Chorioptes schurft veroorzaken, worden overgedragen door direct contact maar zijn niet overdraagbaar naar de mens. Ze komen voor bij vleesvee en melkvee en graven geen tunnels, maar zitten op het huidoppervlak (cyclusduur 21 dagen).  De mijten voeden zich met huidschilfers en soms ook lymfe. Subklinische infecties komen voor. In klinische gevallen veroorzaken de mijten papels, korsten, alopecie en lichenificatie. Distributie van de letsels is voornamelijk ter hoogte van het perineum, de staart, het scrotum, de uier en caudale delen van de achterhand en de romp. De jeuk is minder erg dan bij Psoroptes ovis en Sarcoptes scabei var bovis. Diagnose gebeurt aan de hand van een huidafkrabsel of biopt.

• Psoroptes schurft (Psoroptes ovis):
  Deze mijten worden overgedragen door direct contact en/of via gecontamineerde voorwerpen en zijn evenmin overdraagbaar naar de mens. Ze  komen voornamelijk voor bij vleesvee. Deze mijten graven geen tunnels en ronden hun cyclus (9 tot 12 dagen) af op het huidoppervlak. De mijten steken, irriteren en zuigen lymfe (en bloed) op. Ze veroorzaken dermatitis met intense jeuk (natte schurft) en geven conditieverlies bij de aangetaste dieren. Dit conditieverlies komt vermoedelijk door een veralgemeende chronische overgevoeligheidsreactie. Jonge opgroeiende dieren ondervinden een dagelijks groeiverlies.  De letsels beginnen op schouders en romp en verspreiden later over het hele lichaam. De letsels bestaan uit zones van alopecie en lichenificatie bedekt met korsten en schilfers en worden veroorzaakt door lokale irritatie op de epidermis. Bij onbehandelde kalveren kunnen milde anemie, lymfopenie, neutropenie en uiteindelijk sterfte optreden. De diagnose gebeurt aan de hand van een huidafkrabsel of biopt.

• Sarcoptes schurft (Sarcoptes scabei var bovis):
  Deze vorm van schurft is zeldzaam maar, economisch van belang omwille van zijn negatief effect op groei en voederconversie. De mijten zijn erg besmettelijk, ook naar de mens, en worden overgedragen door direct contact of via gecontamineerde voorwerpen. Deze parasiet rondt zijn cyclus (17 à 21 dagen) af in tunnels dieper in de huid (onder het stratum corneum). Diepe afkrabsels of huidbiopten zijn daardoor vereist voor het stellen van een diagnose. De letsels bestaande uit alopecie, korsten en lichenificatie beginnende aan het hoofd, de nek en de schouders en verspreiden later over het gehele lichaam. Deze letsels worden veroorzaakt door de directe mechanische schade die de parasiet teweegbrengt, in combinatie met het irriterende effect van de parasitaire secreties en excreta. Deze secreties kunnen ook leiden tot een allergische reactie tegen één van de componenten of producten van de mijten. Klinische manifestaties variëren afhankelijk van de individuele overgevoeligheidsreactie. Ook zelftrauma door de aanhoudende jeuk draagt bij tot de letsels.

Diagnose en behandeling:

De behandeling verschilt naargelang het type schurft. Daarom is het belangrijk om een correcte diagnose te stellen. Meer hierover vindt u ook in onze flyer.

Volgende aandoeningen horen thuis in de lijst van differentiaaldiagnoses:

• Andere parasieten zoals vlooien
• Oppervlakkige pyodermie
• Dermatophytose
• Dermatophillose

Foto 1: Histologie van de aangetaste huid, overzicht (vergroting 5x). De epidermis (ster) vertoont diffuus een matig hyperplastisch aspect (acanthose) met diffuse parakeratotische hyperkeratose (scherpe pijlen). In de dermis is er een matig perivasculair infiltraat multifocaal van mononucleairen aanwezig. Ter hoogte van de epidermis bevinden zich meerdere mijten (stompe pijl). Deze zijn 200 x 400 μm en worden gekarakteriseerd door een chitine exoskelet met stekels, meerdere pootjes, gestreept spierweefsel en een lichaamsholte met daarin een intestinaal kanaal en voortplantingsorganen.

Foto 2: Histologisch detail van de dermis (vergroting 10x). In de dermis is er een matig perivasculair infiltraat multifocaal van mononucleairen aanwezig (pijlen).  

Foto 3: Detail van foto 1 (vergroting 10x). Mijt (pijl) met een chitine exoskelet met stekels, meerdere pootjes, gestreept spierweefsel en een lichaamsholte met daarin een intestinaal kanaal en voortplantingsorganen.

Auteur: Katrijn Rosiers