UIT DE AUTOPSIEZAAL: Haemonchus contortus

geschreven op 18 september 2019

Regelmatig worden er schapen of geiten binnengebracht voor autopsie met als anamnese acute sterfte zonder voorafgaande symptomen. Dikwijls zijn er op het bedrijf meerdere dieren die in een korte tijdspanne gestorven zijn.

Beschrijving:

Bij het onderzoeken van de dieren zijn er enkele karakteristieke bevindingen:

Het kadaver heeft een algemeen anemisch uitzicht. Typisch is een wit aspect van de oogmucosa (Foto 1); ook de long (Foto 2), lever en nieren zijn erg bleek.
Er bevindt zich oedeem ter hoogte van de onderkaak (Foto 3) en onderhals. Vaak ook ter hoogte van de lebmaagwand en -plooien.
Ter hoogte van de thorax, het pericard en de buikholte is er vocht aanwezig (hydrothorax, hydropericard en ascites).
Op de lebmaagmucosa worden er een groot aantal kleine wormen (Foto 4) aangetroffen.
De consistentie van de darminhoud is normaal, tenzij er bijkomende infecties zijn. In het rectum zijn goed gevormde keutels aanwezig.

Diagnose:

De aanwezigheid van Haemonchus contortuswormen ter hoogte van de lebmaagmucosa, samen met het beeld van anemie en hypoproteïnemie is sterk indicatief voor Haemonchus. De wormen zijn ongeveer 2 cm groot. De vrouwtjes kun je gemakkelijk herkennen door het met bloed gevulde spijsverteringsstelsel dat draait rondom het witte voortplantingsstelsel. Daardoor krijgen ze het uitzicht van de kapperpaal, vandaar ook hun bijnaam ‘barbers pole worm’ (Foto 5).

Er wordt ook mest genomen voor parasitologisch onderzoek. Hierop wordt een flottatie uitgevoerd, samen met een telling van het aantal eieren per gram. De resultaten van die tellingen zijn vaak heel hoog behalve bij hyperacute infectie of bij behandeling kort voor sterfte. In die gevallen worden er weinig tot geen eieren teruggevonden.

Pathogenese:

Haemonchose kan voorkomen in een hyperacute, acute of chronische vorm. Bij de hyperacute vorm is er plotse sterfte zonder voorafgaande symptomen. Bij een acute infectie zijn er tekenen van anemie en oedemen. Anemie kan ook voorkomen bij chronische infestaties, gepaard met progressief gewichtsverlies.

De volwassen worm scheidt dagelijks tot 10 000 eieren uit, die samen met de faeces op de weide terechtkomen. In de faeces gaan de eieren zich verder ontwikkelen tot infectieuze L3-larven die migreren naar het gras. Daar worden ze opgenomen door grazende dieren en kunnen ze uitgroeien tot volwassen wormen in de lebmaag.

Eén Haemonchus contortusworm zuigt 0,05 ml bloed per dag. Bij erge infectie zijn er duizenden wormen aanwezig, waardoor het bloedverlies kan oplopen tot honderden milliliters per dag, met anemie en hypoproteïnemie tot gevolg.

Zowel jonge als volwassen dieren kunnen sterven ten gevolge van een infectie met Haemonchus, afhankelijk van de besmettingsgraad.