Elk jaar maakt DGZ per diersoort een gedetailleerd activiteitenverslag over de autopsiewerking met een overzicht van de meest voorkomende doodsoorzaken of letsels per leeftijdscategorie. In dit artikel vindt u de belangrijkste vaststellingen voor werkjaar 2022. 

In 2022 werden meer dan 8.250 dieren onderzocht, iets minder dan de voorbije jaren. Ruim 3.200 van deze lijkschouwingen gebeurden binnen het abortusprotocol voor rundvee en kleine herkauwers. Van de overige lijkschouwingen vond het merendeel plaats in het kader van algemene diagnostiek en epidemiologische bewaking, een kleiner deel kadert in projecten van Veepeiler.

Bij een lijkschouwing wordt een grondige postmortale evaluatie van het kadaver uitgevoerd door een dierenarts veterinaire pathologie. Op basis van de aangeleverde anamnese en de vaststellingen bij de lijkschouwing wordt een voorlopige diagnose gesteld en worden specifieke monsternames en aanvullende onderzoeken verricht om deze diagnose te bevestigen of ontkrachten.

Hieronder vindt u de belangrijkste vaststellingen van het voorbije werkjaar voor de diverse diersoorten:

Rundvee

In 2022 werden er meer dan 1.000 lijkschouwingen uitgevoerd op rundvee. Enteritis was de voornaamste doodsoorzaak, dit in tegenstelling tot de voorgaande jaren toen pneumonie steeds de belangrijkste doodsoorzaak was over alle diercategorieën heen.

Deze cijfers zijn te verklaren doordat er minder oudere runderen en meer jonge kalveren werden binnengebracht voor autopsie, waarbij vaker enteritis voorkwam. Bij de kalveren was sepsis ook een belangrijke doodsoorzaak. Bij volwassen rundvee vervolledigen verbloeding en TRP (traumatische reticuloperitonitis) de top drie van meest vastgestelde doodsoorzaken.

Varkens

In 2022 werden meer dan 1.500 lijkschouwingen uitgevoerd op varkens. Gezien het frequent groepsdiagnostiek betreft met meerdere dieren binnen één autopsieverslag, vertegenwoordigt dit aantal lijkschouwingen ongeveer 2.400 varkens. Dit is een daling ten opzichte van voorgaande jaren. Die daling is gerelateerd aan de beslissing van het FAVV om de verhoogde waakzaamheid voor Afrikaanse Varkenspest (AVP) terug te brengen tot zijn essentie, namelijk het onderzoek van 3 bloedmonsters (in plaats van orgaanmonsters van kadavers) van een groep zieke varkens.

Net zoals in de voorbije jaren was pneumonie ook in 2022 de belangrijkste veroorzaker van sterfte over de verschillende leeftijdscategorieën heen. Bij zuigende biggen was enteritis met voorsprong de meest vastgestelde doodsoorzaak. Sepsis met endocarditis, polyserositis en meningitis/encephalitis werden heel frequent vastgesteld als doodsoorzaak bij gespeende biggen. Deze ziektebeelden werden in net geen 75% van de dossiers veroorzaakt door Streptococcus suis.

Bij zware vleesvarkens en bij fokvarkens wordt sterfte frequent veroorzaakt door een liggingsverandering. Bij vleesvarkens zijn dit voornamelijk mesenteriumtorsies, bij fokvarkens betreft het in bijna de helft van de gevallen een torsie van de linker laterale leverkwab.

Kleine herkauwers

In 2022 werden ongeveer evenveel dieren gelijkschouwd als in 2021.

Een parasitaire infestatie, lebmaagstrongylose en (pleuro)pneumonie waren de belangrijkste veroorzakers van sterfte bij kleine herkauwers. Verder waren intoxicatie (onder meer door koper, Rumex en inname van groene eikels) en meningitis/encephalitis veroorzaakt door Listeria monocytogenes frequent voorkomende doodsoorzaken bij volwassen kleine herkauwers.

Kameelachtigen

In 2022 werden er 42 kameelachtigen (alpaca’s en lama’s) gelijkschouwd, een kleine stijging ten opzichte van 2021.

Bij de categorie cria was bacteriële sepsis in een derde van de gevallen de doodsoorzaak. Bij de volwassen dieren waren parasitaire infecties en hepatische lipidose de voornaamste oorzaken van sterfte. Een vijfde van de sterftes was te wijten aan enteritis, soms met een enterotoxinemie, veroorzaakt door de anaerobe kiem Clostridium perfringens. De tweede meest voorkomende oorzaak van enteritis was intestinale coccidiose ten gevolge van Eimeria macusaniensis.

Pluimvee

In 2022 werden ongeveer 280 inzendingen voor autopsie pluimvee verwerkt, dit is goed voor meer dan 1.100 onderzochte dieren. Dit ligt in dezelfde lijn als in 2021.

Zoals de voorgaande jaren was ook in 2022 bacteriële sepsis veroorzaakt door Escherichia coli met voorsprong de voornaamste doodsoorzaak bij pluimvee. Op de tweede plaats stond een parasitaire infestatie.

In 2022 werden 143 inzendingen onderzocht in het kader van screening voor aviaire influenza omwille van verhoogde sterfte of het optreden van symptomen die hier mogelijk aan gelinkt kunnen worden. Bij 8 inzendingen testte een pool van organen positief voor aviaire influenza. De pathotypering werd uitgevoerd via knipplaats sequenatie en stemde overeen met een hoogpathogeen virus (dit was telkens type H5).

Paarden

In 2022 werden 77 paardachtigen aangeboden in onze autopsiezaal, waaronder ook 52 geaborteerde foetussen of neonatale veulens voor autopsie en/of gerichte monstername voor het opsporen van mogelijke infectieuze oorzaken van abortus of vroeggeboorte.

Net als voorgaande jaren waren gastro-intestinale veranderingen de belangrijkste doodsoorzaak bij de onderzochte dieren. Bij de volwassen paarden was dit in meer dan de helft van de gevallen gerelateerd aan niet-infectieuze oorzaken, gaande van liggingsveranderingen tot een impactie van het colon. De liggingsveranderingen werden vaak samen met intestinale parasieten waargenomen.

In 2022 werd bij de geaborteerde of doodgeboren veulens Streptococcus equi subspecies zooepidemicus het meest gedetecteerd, namelijk in 9 gevallen. Opvallend, in vergelijking met 2021, werd dit jaar slechts één geval van equiene herpesvirus type 1 (EHV-1) vastgesteld.

Konijnen

In 2022 zijn er bijna 40 inzendingen van pelsdieren verwerkt. Daar er vaak meerdere dieren in één dossier verwerkt worden, komt dit neer op zo’n 63 dieren. Deze cijfers liggen in de lijn van de cijfers van 2021.

In bijna de helft van de gevallen was sterfte bij konijnen te wijten aan enteritis, met als belangrijkste veroorzakers Eimeria sp. en Escherichia coli. Levernecrose werd in meer dan 30% van de sterftes gevonden als doodsoorzaak, en dit bij konijnen van alle leeftijden. In bijna al deze gevallen waren er door histologisch onderzoek sterke aanwijzingen voor een infectie met het Rabbit Hemorrhagic Disease Virus (RHDV). Slechts in enkele gevallen werd een PCR-test uitgevoerd om deze diagnose te bevestigen.

Kleine huisdieren

In 2022 werden ongeveer 30 dossiers voor kleine huisdieren verwerkt. Hiervan waren ongeveer 53% honden en 47% katten.

Net zoals in 2021, stierf bijna 50% van de aangeboden pups ten gevolge van een infectie, onder meer een infectie met Streptococcus sp. Bij enkele dieren kon een congenitale aandoening gelinkt worden aan de sterfte van het dier. Bij de volwassen honden werden geen infectieuze oorzaken aangetoond. Opvallend zagen we in het jaar 2022 twee relatief jonge dieren (1 jaar oud) met een uitgebreid thymushematoom.

Bij de kittens werden voornamelijk infectieuze oorzaken vastgesteld. Bij de volwassen katten werden onder meer hypertrofische cardiomyopathie, een infectie met FIP-virus en intoxicatie vastgesteld.

De volledige verslagen voor de verschillende diersoorten vindt u op de website van DGZ:

Naar de activiteitenverslagen