Bij DGZ worden er geregeld alpaca’s binnengebracht voor autopsie. Soms is de doodsoorzaak van parasitaire oorsprong. In deze casus was dit ook het geval. Lees zeker verder als u meer wil weten over ‘liver fluke’ bij Camelidae.

Beschrijving:

Eind juni werden er twee volwassen alpaca’s binnengebracht voor autopsie. Bij beide konden we een gestuwde, vergrote lever met aanwezigheid van witte nodules opmerken (foto 1 en 2). Bij één alpaca waren er ook al duidelijke micro-abcesjes te zien ter hoogte van het leverparenchym (foto 3). Verder bracht de autopsie geen afwijkingen aan het licht. De lever werd ingezet voor bacteriologisch en histologisch onderzoek, en op de mest werd een flottatie/sedimentatie met een telling uitgevoerd.

Foto 1 en 2: Witte nodules ter hoogte van de lever

Foto 3: Micro-abcesjes ter hoogte van de lever

Diagnose:

De diagnose werd gesteld aan de hand van het mestonderzoek en het histologisch onderzoek van de lever. De mest was positief voor Fasciola hepatica, maar negatief voor de andere endoparasieten (Strongyliden, Eimeria, …). Histologisch kon er een chronische leverfibrose met proliferatie van de galgangen en aanwezigheid van eosinofiel necrotisch celdebris vastgesteld worden. Dit beeld is compatibel met een chronische leverbotinfestatie.

Pathogenese:

De adulte leverbot leeft in de galgangen. De eieren worden via de galgangen naar de darm overgebracht en zo uitgescheiden via de faeces. Bij een voldoende vochtigheid en temperatuur (>10°C) kan de parasiet zich verder ontwikkelen via de tussengastheer, Lymnea truncatula (de leverbotslak). De ontwikkelde larven (cercariën) verlaten de slak en hechten zich vast aan het gras, waarna ze zich inkapselen (metacercariën). Dit is het infectieuze stadium. Deze worden samen met het gras opgenomen door de alpaca. De immature leverbotten komen in het duodenum terecht en migreren doorheen de duodenumwand naar de lever. Dit stadium duurt ongeveer 3 tot 7 dagen bij de Camelidae. Hierbij kunnen de parasieten wat darmschade veroorzaken en zo eventueel kortstondig diarree. De migratieperiode doorheen de lever duurt ongeveer 5 tot 6 weken, vooraleer ze de galgangen bereiken en matuur worden. Men kan volwassen leverbotten vinden in de galgangen ongeveer 2 maanden na de infestatie.

Bij Camelidae kan zowel de acute als de chronische vorm van fasciolosis voorkomen. De acute vorm treedt op bij heel zware infestaties en geeft symptomen van leverinsufficiëntie en gewichtsverlies. Bij Camelidae wordt de chronische vorm vaker gezien dan de acute vorm. De volwassen leverbotten veroorzaken een obstructie van de galgangen in de lever. Dit resulteert in een leverfibrose, wat uiteindelijk een verhoging van de intrahepatische bloeddruk oplevert. De hyperplastische cholangitis, waarbij er lekkage van de plasmaproteïnen optreedt, veroorzaakt een hypoproteïnemie. De volwassen leverbotten zuigen ook bloed en veroorzaken daarbij intrabiliaire hemorragieën, wat dan weer leidt tot een anemie. Het geïnfesteerde dier wordt anorectisch en anemisch. De mucosae worden bleek en er kan oedeem optreden. Ook het haar van het dier wordt droog en broos en kan zelfs afbreken.

Dieren met een door leverbot aangetaste lever zijn extra gevoelig voor secundaire bacteriële infecties met Clostridium, zoals bv. Black’s disease (Clostridium novyi).

Behandeling en preventie

Er werden reeds veel verschillende producten gebruikt om fasciolosis bij alpaca’s de behandelen. In de VS is curatrem (7 mg/kg LG) het aanbevolen product. Dit wordt per os, tweemaal met een interval van 45 tot 60 dagen gegeven. Albendazole is eveneens effectief.

De preventieve maatregelen zijn dezelfde als bij rundvee: afrasteren van poelen, beken, enz. (deze vormen namelijk de habitat van de leverbotslak), drainage, maaien, dieren niet uit beek of poel laten drinken, omweiden om de 8 weken, …

Auteur: Evelien Forrez