Op een kinderboerderij vertoonde een melkveevaars van zeven maanden oud plots zenuwsymptomen (cirkelgang). De bedrijfsdierenarts constateerde bij dit dier ook koorts (41,5°C), vertroebeling van de ooglens en erosies ter hoogte van de neusspiegel en het mondslijmvlies. De andere vaarzen van de kinderboerderij hadden geen symptomen. Omdat behandeling met ontstekingsremmers (NSAID’s) en een antibioticum geen verbetering gaf, werd de hulp van DGZ ingeroepen.

Er werd boosaardige catarraal koorts (BCK) vermoed en dit op basis van de symptomen en het feit dat de kinderboerderij ook schapen huisvest, een natuurlijke gastheer waarbij deze ziekte vaak zonder symptomen verloopt.

Het getroffen dier stierf 24 uur na de start van de symptomen. Op autopsie werden volgende letsels vastgesteld: shockbeeld met puntbloedingen op verschillende organen, veralgemeende lymfadenopathie, vertroebeling van de ooglens en erosieve stomatitis en dermatitis.

Erosies ter hoogte van het mondslijmvlies (foto links) en uitgesproken vertroebeling van de ooglens en hyperemie van de oogbol (foto rechts).

Histologisch onderzoek toonde infiltratie van lymfocyten en histiocyten in verschillende organen (hersenen, nier, bijnier,…) en necrotiserende lymfohistiocytaire arteritis en vasculitis. PCR-onderzoek op een monster van de erosieve letsels bevestigde de ziekte.

Histologie van arterie (foto links): infiltratie van vnl. lymfocyten en histiocyten in de tunica media met secundaire necrose van de bloedvatwand (hypereosinofiel aspect). Histologie nier (foto rechts): aanwezigheid van lymfo-histiocytaire ontstekingshaardjes tussen de glomeruli en tubuli.

BCK wordt veroorzaakt door een herpesvirus (het oviene herpesvirus type 2) en tast meerdere orgaanstelsels aan bij runderen en wilde herkauwers (herten, buffels en antilopen). De ziekte komt vooral voor tijdens de stalperiode en bij runderen, meestal ouder dan drie jaar, die contact hebben met schapen.

BCK kan zich in verschillende vormen uiten. Het ziektebeeld kan dan ook sterk variëren. Bij de hyperacute vorm is er plots hoge koorts (boven 42°C), verlies van eetlust, erge depressie, verlies van melkgift en sterfte binnen de 24 uren na het begin van de symptomen.

De darmvorm geeft gelijkaardige symptomen met bijkomend opgezette lymfeklieren en bloederige diarree. Sterfte treedt meestal niet zo vlug op.

Bij de kop- en de ogenvorm verloopt de ziekte meestal iets trager en is er depressie, hoge koorts, mucopurulente neusvloei, moeilijke ademhaling en vertroebeling van de ooglens. Deze vorm komt in onze streken het meeste voor en komt ook het beste overeen met de vorm vastgesteld op de getroffen kinderboerderij. Enkel de jonge leeftijd en de snelle sterfte zijn hierbij minder typisch.

Auteurs: Han versnaeyen, Evelyne Van de Wouwer