Op 3 en 4 oktober vond het 24^ste congres over levensmiddelenmicrobiologie plaats in het Pacheco-gebouw te Brussel. Op dit congres, dat elk jaar georganiseerd wordt door de Belgian Society for Food Microbiology (BSFM), waren er 350 deelnemers: medewerkers van laboratoria en voedingsbedrijven, mensen uit het beleid, wetenschappers en zelfstandige dierenartsen. Ook DGZ was erbij.

De microbiologische veiligheid van onze voedselproductieketen kreeg alle aandacht op dit congres. Het “farm to fork model“ dat erop gericht is om in alle schakels de potentiële risico’s in beeld te brengen en op een gepaste manier te bestrijden, stond hierbij in de schijnwerpers.

Thema’s die aan bod kwamen, waren ondermeer de nieuwste adviezen van het European Food Safety Authority (EFSA) en het Wetenschappelijk Comité (Scicom) van het FAVV.

Salmonellabestrijding bij pluimvee

Lieve Herman, ILVO, ging dieper in op het advies over de Salmonella-controle in de pluimveehouderij.  Een heroverweging van de vijf huidige doelserovars voor het fokken van kippen toonde aan dat het behoud van Salmonella Enteritidis, Salmonella Typhimurium (inclusief monofasische varianten) en Salmonella Infantis gerechtvaardigd is. Anderzijds luidt het voorstel om Salmonella Virchow en Salmonella Hadar te vervangen door Salmonella Kentucky en Salmonella Heidelberg, Salmonella Thompson of een variabele serovar die nationaal belangrijk is.

Verder hield L. Herman de risicofactoren voor Salmonella-besmetting bij legkippen tegen het licht. Algemeen komt Salmonella frequenter voor in kooisystemen dan in niet-kooisystemen. Het is niet duidelijk of buitentoegang een effect heeft op het voorkomen van Salmonella; we weten evenmin of verrijkte kooien, tegenover conventionele huisvesting, een invloed hebben. Er is daarentegen wél overtuigend bewijs dat een hogere bezettingsdichtheid, grotere bedrijven en stress resulteren in een verhoogde aanwezigheid, persistentie en verspreiding van Salmonella bij legkippen.

Insecten als alternatief voor traditionele eiwitbronnen

Leen Van Campenhout, KU Leuven, gaf een interessante lezing over microbiologisch onderzoek in de context van de industriële insectenkweek en -verwerking. Zij schoof het belang van insecten naar voren als één van de alternatieven voor traditionele eiwitbronnen. Insecten hebben een korte levenscyclus en een hoge nutritionele waarde, terwijl ze duurzaam gekweekt kunnen worden met organische nevenstromen als substraat. Daarbovenop heb je minder landoppervlakte, water en energie nodig in vergelijking met de traditionele landbouw. Vooral de meelworm, de zwarte soldatenvlieg, huisvlieg, krekels en sprinkhanen worden getest in het laboratorium en op industriële schaal.

Momenteel wordt er gewerkt aan een opschaling van de industriële kweek van insecten. De sector begint zich ook beter te organiseren en heeft specifieke sectorfederaties opgericht, zoals het Strategisch Platform Insecten van de Vlaamse overheid, de Belgian Insect Industry Federation (BiiF) en het International Platform of Insects for Food and Feed (IPIFF) op Europees niveau. Ook de European Federation of Animal Science gaat zich toeleggen op onderzoek naar insecten.

Voor de bacteriologische  veiligheid dient voeder afkomstig van insecten te voldoen aan de Europese wetgeving EC No1069/2009. Er bestaat nog geen specifieke wetgeving rond het gebruik van insecten als voeding, maar het FAVV heeft reeds specifieke actielimieten die van toepassing zijn voor deze voedingsmatrix.

Andere onderwerpen die op het congres aan bod kwamen, waren de pathogeniciteit van toxineproducerende organismen, biofilmvorming en bederf, en Listeria monocytogenes-beheersing in de runderversvleesketen.

Verder werd op het congres ingezoomd op een brede waaier van labotechnische onderwerpen: het gebruik van de MALDI-TOF, whole genome sequencing (WGS), de ISO 16140-3 norm voor de implementatie en verificatie van analytische methoden in het laboratorium, de microbiologische analyse van vetrijke producten, enz.

Als actieve leden van de Belgian Society for Food Microbiology (BSFM) steunen DGZ en Arsia dit congres. Nadine Botteldoorn, veterinair laboratoriumdeskundige bij DGZ, maakt reeds jaren deel uit van het comité dat het congres organiseert.

Auteur: Nadine Botteldoorn